روز محیط زیست
 
كانون فرهنگي تربيتي طلوع افوس
 
 
سه شنبه 16 خرداد 1391برچسب:, :: 15:29 ::  نويسنده : اصغر کیخائی

 

روز محیط زیست
 
سفارش قرآن به پاکیزگی
از ویژگی های آیین مقدس اسلام، توجه دادن انسان ها به مسئله مهم پاکیزگی و نیز تأکید بر حفاظت محیط زیست از آلودگی هاست. وقتی در قرآن کریم می خوانیم که «خداوند پاکیزگان را دوست دارد»، یا می بینیم که در متون اسلامی، نظافت، جزئی از ایمان تلقی شده، به اهمیت قضیه بیشتر پی می بریم. در قرآن مجید آمده است که «خداوند نمی خواهد برای شما زحمتی ایجاد کند؛ بلکه می خواهد شما را پاکیزه گرداند و نعمت خود را بر شما تمام کند». اینها همه، نشانه اهتمام قرآن کریم به پاکیزگی و دوری از انواع آلودگی هاست.
استفاده معقول از منابع طبیعی
تحقیق و بررسی مستمر درباره مسائل محیط زیست، آدمی را به استفاده معقول از منابع طبیعی هدایت می کند. ضرورت چنین برخوردی، زمانی آشکارتر می شود که در نظر آوریم انسانِ امروز، به ویژه با دست یابی به موفقیت های علمی و صنعتی و تسلط بر طبیعت، خویشتن را مالک مطلق همه کره زمین و منابع حیاتی آن می داند، و چه بسا هرگز به این فکر نمی افتد که نسل هایی هم در آینده وجود خواهند داشت که باید از این سفره گسترده آفریدگار بهره مند گردند. لذا می بینیم که خودسرانه و بی رحمانه به همه منابع حیاتی و زیست محیطی حمله ور گردیده، آنها را تار و مار می کند و محیط زیست را به طرز وحشتناک نابود می کند و حتی پا را از این هم فراتر نهاده و زندگی نسل فعلی را نیز به خطر می اندازد. امید است با استفاده صحیح از منابع طبیعی، زمینه بهره بردن نسل های آینده از این منابع حیاتی و خدادادی فراهم شود.
حفاظت محیط زیست، وظیفه همگانی
آلودگی محیط زیست از اوایل قرن بیستم شروع شد ولی در همان اوان، فقط عده محدودی از مردم از قبیل معدنچیان و کارگران کارخانه ها در معرض خطر بودند. ولی امروزه تمام مردم جهان به طور عام و مردم کشورهای صنعتی به طور خاص در معرض زیان های ناشی از آلودگی محیط هستند. بنابراین، مبارزه با آلودگی محیط زیست، عزم جهانی را می طلبد و باید تمام کشورها در این مبارزه نفس گیر سهم فعال داشته باشند در کشور اسلامی ما نیز مبارزه با این پدیده جهانی، وظیفه تمامی افراد جامعه است. هر فرد به لحاظ وظیفه اسلامی و انسانی، مسئولیت دارد که به منظور تقلیل آلودگی محیط، به خویشتن و جامعه کمک نماید تا از این طریق بتوانیم به اهداف اسلامی و انسانی خویش دست یابیم و جامعه ای سالم و با نشاط داشته باشیم.
حفظ نعمت ها و جلوگیری از تخریب طبیعت
حفظ نعمتها از مهم ترین مسائل حیاتی جامعه است. انسان باید از تخریب و هدر دادن دارایی ها دست بردارد و برای آینده خود و هم نوعانش، به ترمیم، تکمیل و حفظ نعمت ها بپردازد. طبیعت نیز یکی از نعمت های الهی است و انسان وظیفه دارد در حفظ و توسعه آن بکوشد. امام صادق علیه السلام فرمود: «انسان به کاشتن، آب دادن و مواظبت کردن از درخت مکلف شده است». مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای می فرماید: «برای سبز نگه داشتن کشور بایستی نهضتی فراگیر برپا شود و شکر نعمت، در استفاده هرچه بهتر از امکانات است». در سایه عمل به فرمان امام صادق علیه السلام ، یعنی با کاشتن درخت، آب دادن به آن و مراقبت کردن از آن است که می توان از تخریب طبیعت جلوگیری کرد.
سنت حسنه
کاشتن درخت علاوه بر آن که کمکی شایان به محیط زیست و تلاشی مؤثر در ترمیم طبیعت است، سنت حسنه ای نیز هست. از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمود: «امیرالمؤمنین علیه السلام زمین را شخم می زد و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم هسته خرما را مرطوب می کرد و می کاشت» و نیز امام باقر علیه السلام فرمود: «مردی حضرت علی علیه السلام را دید که روی کیسه ای پر از هسته خرما نشسته است. عرض کرد: یا اباالحسن، این چیست؟ فرمود: صدهزار درخت خرما، ان شاءالله». امام باقر علیه السلام فرمود: «علی علیه السلام همه هسته ها را کاشت و حتی یک هسته را نیز باقی نگذاشت».
تنفس روح
هوا نیاز حیات ماست و بدون آن، زندگی محال است. اگر هوا نباشد مرگ در انتظار ماست و اگر آلوده باشد، بیماری به همراه دارد. تنها ریه ما نیست که محتاج هوای سالم است، بلکه روح ما نیز به این هوای سالم دارد. همان طور که جنگل و درخت، در سالم سازی هوا مؤثر است و جنگل کاری گامی در این مسیر است، برنامه های تربیتی نیز، به سالم سازی محیط و فراهم کردن زمینه برای «تنفس روح» کمک می کند و هر سخن پاکی که از دل برمی آید و هر موعظه دلنشینی که از جان سوخته ای ریشه می گیرد و به گوش تشنه ای فرود می آید، بذری است که آفات و آلودگی های اخلاقی را می زداید.
مراقبت از محیط زیست
نگاهبانی از محیط زیست حایز اهمیت است. نخست این که هر فرد به عنوان جزئی از جامعه باید تن درست و نیرومند و سرزنده و بانشاط باشد تا بتواند بهتر زندگی خویش را ادامه دهد؛ دوم این که چون زندگی فرد و جامعه به همدیگر وابسته است و ارتباط تنگاتنگ میان این دو برقرار است، هریک از ما علاوه بر وظیفه ای که در قبال سلامت خود داریم، در برابر سلامت جامعه نیز مسئولیت داریم و به همین دلیل باید در زمینه حفاظت محیط زیست، فوق العاده حساس و دقیق عمل کنیم. علاوه براین، باید از این نکته نیز غفلت نکنیم که نسل های آینده هم حق دارند از زیبایی ها و مزایای مادی و معنوی منابع طبیعی و زیست محیطی بهره مند شده و استفاده مطلوب کنند.
پاکیزه نگه داشتن آب
آب، مایه حیات است، ولی همین آب اگر ناسالم باشد ممکن است موجب مرگ انسان شود. چنان که می دانیم مهم ترین عامل حیات انسانی، آب است و زندگی بدون آب، غیرممکن است. در قرآن کریم، آیاتی داریم که رابطه آب را با طبیعت و به خصوص حیات موجودات زنده، و نیز ارزش و اهمیت آب را یادآوری کرده است. ازجمله در قرآن آمده است: «خداوند تمام جنبندگان را از آب آفرید». اینها همه نشانه ارزش و اهمیت این نعمت خدادادی است. حال، همین نعمت خدادادی که مایه حیات انسان و حیوان است، اگر با عوامل آلوده کننده مواجه شود، علاوه بر این که به سلامت و زندگی انسان ضربه می زند، موجودات آبزیِ گیاهی و حیوانی را هم نابود می سازد. لذاست که می بینیم دین مقدس اسلام به نظافت آب اهمیت فراوان داده و برای پاکیزه نگه داشتن آن، دستورهایی صادر کرده است.
عوامل آلوده کننده آب
آب دریاها با مواد بالقوه خطرناک مانند نیترات ها که بیشتر، از شست وشوی کودهای شیمیایی و فاضلاب ها حاصل می شوند و فلزات سنگینی مانند جیوه و کادمیوم و سایر مواد خطرناک آلوده می شود. وارد شدن فضولات کارخانه ها و آشغال و زباله های مختلف در آب ها، باعث آلودگی آنها می گردد. مهم ترین عوامل آلوده کننده آب ها عبارتند از: فاضلاب های خانگی و شهری، پس آبها و مواد زاید صنعتی، مواد زاید کشاورزی (نظیر کودهای شیمیایی و سموم)، مواد پاک کننده، مواد شیمیایی و معدنی، مواد معلق و رسوبات، نفت و مشتقات آن، آلودگی های میکروبی و حرارتی. نکته شایان توجه آن است این آلودگی ها می تواند حتی به آب های زیرزمینی نیز وارد شود که در این صورت آثار زیان آورتری را دربرخواهد داشت.
اهمیت هوا
می دانیم که همه موجودات زنده برای تنفس به اکسیژن هوا نیازمندند. هوا چیزی است که باید با دقت و احتیاط خاصی مراقب آن باشیم. اگر به خاطر بیاوریم که هر انسان، روزانه در حدود دوازده هزار لیتر هوا تنفس می کند، آن وقت متوجه می شویم که چرا تمیز نگاه داشتن هوا این قدر اهمیت دارد.
مقابله با آلودگی ه
بی تردید آن کس که سیگاری نیست، قطعا از عوارض آن مصون است. اما همین شخص، اگر در سالنی پر از دود سیگار حضور یابد و تنفس کند، بازهم مصونیت دارد؟ هرگز! هوای ناسالم، افراد سالم را هم بیمار می کند، هرچند نخواهند و نپسندند و از آن گریزان باشند. اگر جلوی ماشین های دودزا گرفته نشود، سلامت محیط و هوا در خطر خواهد بود.
فواید درخت
ارزش درخت تنها به چوب و میوه آن نیست، بلکه در لطافت هوا، حفظ خاک و گردش آب در طبیعت هم تأثیر فراوان دارد. «در ایران مناطق وسیعی وجود دارد که به علت قطع درختان طبیعی، به شنزار تبدیل شده است. در موقع وزش باد، این شن ها به حرکت در می آیند و بسیاری از مزارع و خانه ها و مراتع را می پوشانند. برای حفظ راه ها، کشتزارها و روستاهای کشور، در اطراف این مناطق و برروی تپه های شنی، درخت کاری می کنند تا شن ها تثبیت شده و از پیشروی آنها جلوگیری شود. درخت، آنقدر پرفایده است که مردم، اغلب اوقات، آنها را در محل هایی که درخت خودرو وجود ندارد می کارند. کشاورزان در اطراف زمین های زراعتی و خانه های خود، درخت می کارند تا محصولاتشان را از گزند باد و طوفان حفظ کنند. عده ای هم برای تهیه چوب مورد نیاز، درخت می کارند. درخت را روی تپه ها و زمین های پرشیب هم می کارند، تا بدین وسیله از شسته شدن خاک و جاری شدن سیل، جلوگیری نمایند.»
درس توسعه از طبیعت
طبیعت هرگز از رشد باز نمی ایستد. هرجا مختصر آبی یافت شود بی درنگ سبزه ها پا می گیرند، بوته ها و درختان از خاک سر برآورده، پس از مدتی از دانه های آنها درختان و سبزه های بیشتر به وجود می آید که این خود به گسترش مناطق سرسبز منتهی می شود. مشاهده این وضع درس مهمی برای همه افراد است.
کیفر آلوده کننده محیط
بدون تردید، هیچ کس حق ندارد محیط زندگی دیگران را آلوده یا مسموم سازد به طوری که زندگی را بر افراد دشوار و ناهنجار گرداند. در این صورت افراد می توانند ضررزننده را تعقیب و از هر راه که مقتضی است شر و فساد وی را دفع نمایند. از نظر اسلام هم حکم همین گونه است؛ یعنی چنانچه فرد یا جامعه ای از عمل شخصی متضرر شوند می توانند از راه های مشروع زیان خود را جبران کنند و چنانچه این امکان وجود نداشت می توانند به هر نحو که ممکن است از او تاوان بگیرند. همین طور کسانی که پیرامون زندگی شان آلوده شده است می توانند آلوده کننده را برای کیفر تعقیب کنند. چرا که آزار دیگران به موجب قرآن و سنت و عقل که مهم ترین و اساسی ترین منابع اسلامی شمرده می شوند، حرام است.
تعادل و نظم در نظام خلقت
بی گمان، مهم ترین منابع غذایی ما، گیاهان هستند که بر اثر استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی، در آینده رو به کاهش خواهند گذاشت؛ زیرا سیستم ایجاد ازت طبیعی ـ که از مهم ترین عوامل رشد گیاه است ـ متوقف می گردد. از طرفی پوشش سبز گیاهان موجب می شود که خاک از گزند باد و باران در امان بماند. هیچ گیاهی هم بدون آب نمی تواند زنده بماند. اگر آب نباشد، ریشه ها نمی توانند موادی را که به آنها احتیاج دارند، از خاک جذب کنند. برای حفظ گیاهان باید مراقبت کنیم که به هوا، خاک، آب و حیوانات، هیچ گونه گزندی وارد نیاید. با توجه به آنچه گفته شد، در می یابیم که عوامل مؤثر در زیست انسان، تا چه اندازه به همدیگر مربوط هستند و چگونه در نظام خلقت، تعادل و نظم و حسابگری وجود دارد.
سفارش امام صادق علیه السلام به حفاظت از محیط زیست
در دوره امام جعفر صادق علیه السلام صنایع، بسیار اندک و محدود بود و فلزات را در کوره های کوچک ذوب می کردند و چون تمام فلزات، حتی آهن از طریق سوزاندن چوب ذوب می شد، آلودگی در محیط به وجود نمی آورد. اگر هم آهن را با زغال سنگ ذوب می کردند میزان تولیدات به اندازه ای نبود که محیط را آلوده کند. با این همه، امام صادق علیه السلام با آینده نگری، به صاحبان چنین کارهایی سفارش می فرمودند: «آدمی باید طوری زندگی کند که اطراف محیط زندگی خود را آلوده نکند، زیرا اگر آن را آلوده نماید روزی می آید که بر اثر آن آلودگی، زندگی بر او دشوار و غیرممکن می شود». در این جا معلوم می گردد که امام صادق علیه السلام تا چه حد به موضوع محیط زیست اهمیت داده که در آن زمان به مردم سفارش فرموده است که محیط زندگی خود را نیالایند. بدان امید که همه مسلمانان و به ویژه شیعیان، به توصیه پیشوای مذهب خویش جامه عمل بپوشانند و بدان اهتمام ورزند.
بیا تا گل برافشانیم
یکی از گیاه شناسان می گوید: «گل ها تنها موجوداتی در این جهانند که هیچ کس با آنان دشمن نیست!» گل و گیاه و فضای سبز در خانه، نه تنها محیط باصفایی ایجاد می کند، بلکه از لحاظ تولید اکسیژن، جذب دود و گاز کربنیک، و آرامش اعصاب بسیار حایز اهمیت است. ایرانیان پاک نهاد، از قدیم به گل علاقه مند بودند و همین که گلی را از دست دوستی، به رسم یادبود دریافت می داشتند، به پاس محبت دوست می گفتند: «خودت گل باشی و عمرت مثل گل نباشد!» کوتاهی عمر گل نیاز به تفسیر ندارد، اما چه کنیم تا گل های ما که نشانه پاکی و صفای خانه اند و همواره تازگی و طراوت را به ارمغان می آورد، چند روزی بیشتر عمر کنند و به روح زندگی ما طراوت بیشتری ببخشند. بدیهی است که نظافت برگ ها، تمیز نگهداشتن گلدان ها و استفاده از نور و هوای مناسب و رفتار ملایم و نوازشگرانه و استفاده معقول از آب که در رشد و سلامت گیاهان بسیار مؤثر می باشد، از جمله عواملی هستند که می توانند به افزایش عمر گل ها کمک نمایند. بنابراین، با مراقبت های ویژه و روش های معقول می توان گل ها را مدت بیشتری در آب نگه داری کرد و از این طریق به محیط زیست، تازگی، طراوت و جلوه و صفای بیشتری بخشید.
آثار آلودگی های نفتی در محیط زیست
آلودگی های نفتی مستقیم یا غیرمستقیم در عناصر و منابع زنده محیط اثر گذاشته، باعث از بین رفتن آنی یا تدریجی آنها می شود. بیشترین آثار آلودگی نفتی مربوط به گیاهان کف دریا و جزایر مرجانی است که خود محل مناسبی برای تکثیر و لانه سازی آب زیان و رشد آنهاست. از بین رفتن جوامع گیاهی بر اثر آلودگی های نفتی باعث کاهش جمعیت جانوران تغذیه کننده از گیاهان می شود. لایه های نفت روی آب باعث افزایش جذب نور آفتاب و افزایش درجه حرارت محیط و به هم خوردن روند فعل و انفعالات اکولوژیک و زیستی در محیط می شوند. جانوران آبزی به علت این که دستگاه های تنفسی آنها با لایه ها و قطرات نفت پوشانده می شود، دچار اختلال در سیستم تنفسی شده، خفه می شوند. گاه مشاهده شده است که جانوران دریایی، از جمله ماهیان، به علت قرار گرفتن در منطقه آلوده و عدم امکان فرار از بین رفته اند. اثری که نفت در محیط زیست دریایی و منابع آن می گذارد به طور کلی مربوط به آب های آزاد و اقیانوس هاست، و در محلی مانند خلیج فارس به عللی تأثیر این آلوده کننده ها در محیط زیست بسیار بیشتر و عوارض و خسارات آن بر محیط شدیدتر است.
اسلام و محیط زیست
اسلام در کلیه شئون و روابط انسانی اعم از روابط الهی و بشری، بلکه حتی در برخورد انسان با حیوانات و دیگر اشیا، دخالت کرده و برای همه مقرراتی وضع نموده است. لیکن این بدان معنی نیست که برای هر موضوع با عنوان ویژه و متداول امروزی آن، حکم خاصی مقرر داشته است؛ بلکه کلیات و قواعدی وضع فرموده که می توان از آنها، حکم موضوع مورد نظر را به دست آورد. مسئله محیط زیست هم از همین قبیل است. به یقین در هیچ یک از منابع اسلامی حکمی صریح مطرح نشده است؛ ولی بدون تردید درباره آب، خاک، زمین، هوا، نظافت و آلودگی، گردوخاک، آتش سوزی و مسائلی از این قبیل در آیات و احادیث و سایر منابع احکام، مسائل فراوان وجود دارد که به کمک آنها می توان مقررات دقیقی برای مسایل محیط زیست وضع کرد. به عنوان نمونه ما روایاتی داریم که در آنها از راه یافتن فضولات و پخش آنها در آب، اعم از راکد یا جاری، نهی شده است. همین طور روایاتی در نهی از آلوده کردن آب ها و آزار رساندن به حیوانات و رعایت حقوق جانوران وارد شده است.
آلودگی محیط، ارمغان جدید تکنولوژی
توجه انسان امروز به محیط زیست و نگرانی فزاینده در این زمینه از آن جا ناشی می گردد که هرچه زمان می گذرد، آلودگی های زیست محیطی بیشتر نمایان می شود. رشد تکنولوژی پیشرفته امروزی اگرچه باعث دستاوردها و فواید سرشاری است، اما ارمغان جدیدی را نیز به نام آلودگی محیط به همراه داشته است و اگر قرار باشد روند آلوده سازی هم چنان به شکل امروزی آن یا حتی شدیدتر ادامه یابد، مسلما در فاصله زمانی کوتاهی بشر باید منتظر وضعیتی ناگوار برای خود و بسیاری دیگر از حیوانات و گیاهان باشد.
کوشش برای حفاظت محیط زیست
امروزه باید هر کدام از ما، سعی کنیم دست کم خودمان به آلودگی محیط زیست، دست نیازیم و در حد توان در نگاه داری محیط زیستی سالم، برای خود و هم نوعان خود، کوشا باشیم و همواره بکوشیم به بهداشت شخصی بیشتر توجه کنیم و برای مبارزه با آثار ناشی از آلودگی های محیط، خود را آماده سازیم. چنین تلاشی دشوار نیست و با کارهای کوچکی نظیر جلوگیری از دودزایی اتومبیل ها، نکشیدن سیگار، کاشتن درخت، جمع آوری زباله در ظرف های دربسته، نسوزاندن لاستیک و مانند آن در خانه و خیابان،نشکستن شاخه های درختان، پناه بردن به دامان طبیعت و نظایر اینها، ممکن می گردد. چه خوب است که در حفاظت محیط زیست بکوشیم و چه خوبتر، که هم زمان با حفظ کردن وجود خویشتن و جامعه از آلودگی ها، اندیشه و فرهنگ و اخلاق خویش را نیز از آلودگی ها و تباهی ها به دورنگه داریم؛ چرا که مهم ترین موضوعی که به پاسداری از سلامت محیط زیست کمک می رساند برخورداری از فضیلت های اسلامی انسانی است.
 

این صفحه را به اشتراک بگذارید

نظرات شما عزیزان:

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:







اجرای گروه سرود کانون طلوع در مراسم راهپیمایی 22بهمن 1398 حضور فعال اعضای انجمنهای کانون طلوع در مراسم راهپیمایی22بهمن98 اعزام تیم کاراته دختران کانون طلوع به مسابقات غرب استان بهمن ماه1398 آذین بندی کانون طلوع به مناسبت ایام الله دهه فجر1398 دهه فجر 1398 مبارک باد. برنامه های دهه فجر1398 کارگاه تراش سنگهای قیمتی پنجمین جلسه انجمن ادبی چشمه ساران کانون طلوع شهر افوس غبار روبی گلزار شهدا با حضور دانش اموزان کانون به مناسبت هفته بسیج دانش اموزی حضور فعال اعضا انجمنهای کانون طلوع در مراسم13ابان98واجرای گروه سرود کانون همایش پیاده روی و کوهگشت ایروبیک کانون طلوع با حضور هیئت کوهنوردی برگزاری زیارت عاشورا به مناسبت اربعین حسینی با همکاری آموزشگاه شهید اشرفی همایش پیاده روی به مناسبت هفته تربیت بدنی همایش دوچرخه سواری به مناسبت هفته دفاع مقدس برپایی سفره سلامت ویژه پیش دبستانی گل نرجس تاریخ1/8/98 شهادت امام حسن(ع) بر عموم شیعیان تسلیت باد. رحلت پیامبر(ص) بر عموم شیعیان تسلیت باد. آغاز دهه ی محرم و شهادت حضرت ابا عبد الله الحسین (ع)بر عموم شیعیان جهان تسلیت باد عید غدیر خم مبارک کلاس تابستان 98 ولادت امام رضا (ع) بر عموم شیعیان مبارک باد. شهادت امام جعفر صادق (ع) بر عموم شیعیان تسلیت باد. جشن افتتاحیه کلاسهای کانون تابستان 98 برنامه ی کلاسهای تابستان 98 عید سعید فطر پیشاپیش بر عموم مسلمانان جهان مبارکباد. رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) تسلیت باد روز جهانی قدس مبارکباد
آرشيو وبلاگ
پيوندها

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان فرهنگي تربيتي و آدرس kafoos.LoxBlog.com لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.





نويسندگان